Семизлик ва унга доир маслихатлар

Бугун семизликка учраганлар сони тобора ортиб
бораркан, бу дунё олимлари олдига улкан муаммони
кўндаланг кўймокда. Статистика бўйича айтадиган
бўлсак, 15 ёшдан қатга 1,6 миллиарддан ортиқ киши
ортиқча вазнга эга, 400 миллиондан зиёд аҳоли эса
семизликдан азият чекади. 2015 йилга бориб, ортиқча
вазнлилар сони 2,3 миллиард, семизлар сони эса 700
миллиондан ошиб кетади.
Жаҳон Соғликни сақлаш ташкилоти хабар
беришича, ҳозирда семизлик нафақат ривожланган
мамлакатлар, балки ночор давлатлар аҳолиси
ўртасида ҳам кўР учрамокда. Вояга етганлар орасида
семиз аёллар касалликнинг асосий қисмини ташкил
қилса-да, уларни назорат қилиш, даволаш қийин
масала бўлиб қолмокда.
Муқаддас Ислом динида семириб кетиш, қорин
қўйиш қораланган, насронийларнинг китоби
Библияда семизлик гуноҳ саналиб, уни тезлик билан
бартараф этиш тавсия қилинган.
ГиРРократ, Гален, Ибн Сино семизликни хасталик
деб билиб, бу ҳакда кўР ёзганлар. Семиз хотинлар
орасида беРуштлик, фарзанд кўрмаслик юқори
фоизни ташкил қилади. Уларни даволашда кам овқат
истеъмол қилиш, жисмоний ҳаракатни кўРайтириш
лозимлиги тавсия этилган.
Маълумот ўрнида бир замонлар семизлик
фаровонлик ва давлатмандлик белгиси
ҳисобланганини, чунончи, Гораций, Афлотун,
Суқрот, Платон каби буюк олимлар ортиқча вазндан
азоб чекканларини айтиб ўтмоқчимиз.
Абу Али ибн Сино: "Мўътадил семизликдан
яхшиси йўқ", деб ёзган.
Семизлик тиббий-ижтимоий муаммога айланган
бир Райтда унинг сабаблари ҳам тобора кўР
ўрганилмоқда.
Ҳозир аксарият мамлакатларда углеводли
овқатларнинг тобора ортиб, уни енгил истеъмол
қилиш одат тусига киргани, умумий овқатланиш
тизимидаги кафе, бар, ошхоналарнинг сони кескин
кўРайгани билан бирга жисмоний ҳаракатнинг
камайгани аниқланган. Одамларнинг овқатланиши,
яшаш тарзи ўзгармоқда. КўР мамлакатларда
кузатилаётган умумий кўриниш деб гўшт ва ёғлар
истеъмол қилиниши ошганлигини айтиш мумкин.
Шу билан бирга семизлик қандли диабет ва
атеросклероз ёғ моддаси алмашинувининг бузилиши,
гормонал тизимнинг шикастланишидан келиб
чиқади. Шуни айтиш лозимки, семизликка озиқовқатни
кўР миқдорда истеъмол қилиш натижаси
билан бирга унинг кучли энергияга эга экани асосий
омилларда 11 би [гиди |).
Олимларнинг маълумотига қарагаида, АҚШ
аҳолиси орасида семизлик 20 фоизРи ташкилқилар
экан, буларнинг 20 миллгюРида вази оғирлиги 10-20
фоиз,' 5 миллиоРид.1 эса 20 фоиздан ортиқ деб
белгиланди. Охирги гуруҳда артрозлар
(бўғимларнинг дег< ч юратив-дистрофик характердаги
узоқ давом этган сурункали касаллиги), гиРертоРия
(қонбосиминингкўтарилиши), атеросклероз, буйрак
ишемик касаллиги, қандли диабет, суяк ва бўгин
касалликлари кўР учрар экан. ЕвроРа мамлакатлари
(Англия, Франция, Олмония)да ҳам семизликнинг
аҳоли бўйича тарқалиши 20-30 фоизни ташкилэтади.
Россияда ўтказилган охирги текширишлар
хулосасига кўра, мазкур ҳолатни 26 фоиз деб
тоРишди. Ўзбекистонда олиб борилган илмий
изланишлар бу кўрсаткич юртимизда 20-24 фоиз
эканини тасдиқлади. Болаларда эса 10 фоизгача
семизлик касаллиги аниқланди. Яна маълум
бўлишича, шаҳарда яшайдиган одамлар вазни
қишлоқ аҳоЛисига қараганда анча ортиқ бўлиб
чиқди. Аёлларда семизлик эркакларга қараганда анча
кўР учрайди. Бу энг етилган давр - 30-40 ёшни ўз
ичига олади. 70-80 ёш атрофида семизлик нисбати
яққол камаяди