พระราชบัญญัติพัฒนาที่ดิน

พระราชบัญญัติพัฒนาที่ดิน พ.ศ.2551
1. ความเป็นมา
เดิมก่อนที่จะมีพระราชบัญญัติฉบับนี้ กรมพัฒนาที่ดินมีกฎหมายที่ใช้บังคับคือพระราชบัญญัติพัฒนาที่ดิน พ.ศ. 2526 ซึ่งมีทั้งหมด 17 มาตรา บทบัญญัติใน 17 มาตรา ส่วนใหญ่กำหนดอำนาจหน้าที่ของกรมพัฒนาที่ดิน และคณะกรรมการพัฒนาที่ดินไว้อย่างกว้าง ๆ ไม่มีสภาพบังคับหรือให้อำนาจหน้าที่กับกรมพัฒนาที่ดิน และคณะกรรมการพัฒนาที่ดินในการแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของดิน ประกอบกับในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาปัญหาความเสื่อมโทรมของดินได้ทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น ความอุดมสมบูรณ์ของดินตามธรรมชาติลดลง ดินมีการปนเปื้อนสารเคมีและมีการขยายตัวของดินเค็ม ทั้งยังมีการนำพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ของดินซึ่งเหมาะสมในการทำเกษตรกรรมไปใช้เพื่อกิจกรรมอื่น ๆ เป็นจำนวนมาก รวมทั้งได้มีการนำพื้นที่ลาดชันและพื้นที่สูง มาใช้ประโยชน์เพื่อการเกษตรโดยปราศจากระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ก่อให้เกิดการชะล้างพังทลายของดินอย่างรุนแรงจนถึงขั้นดินถล่มตามพื้นที่ต่าง ๆ ของประเทศ ซึ่งนอกจากสร้างความเสื่อมโทรมของดินแล้ว ยังทำให้สูญเสียชีวิตและทรัพย์สินของรัฐและประชาชน

ดังนั้น เพื่อป้องกันและแก้ไขความเสื่อมโทรมของดินซึ่งเป็นทรัพยากรที่มีค่าของประเทศให้ใช้ต่อไปในอนาคตได้อย่างยั่งยืน จึงจำเป็นต้องปรับปรุงแก้ไข พ.ร.บ. พัฒนาที่ดิน พ.ศ. 2526 ที่ใช้บังคับมาเป็นเวลานานให้เหมาะสมกับสภาวการณ์ จึงเป็นที่มาของพระราชบัญญัติฉบับนี้

2. สรุปสาระสำคัญในพระราชบัญญัติฉบับนี้

พระราชบัญญัติพัฒนาที่ดิน พ.ศ. 2551 มีทั้งหมด 25 มาตรา ได้เพิ่มอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการพัฒนาที่ดิน เพื่อให้การปฏิบัติหน้าที่ของกรมพัฒนาที่ดินในการป้องกันแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของดิน รวมทั้งรักาาไว้ ซึ่งทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืน โดยมีสาระสำคัญดังนี้
1. ยกเลิกพระราชบัญญัติพัฒนาที่ดิน พ.ศ. 2526 (มาตรา 3)
2. เพิ่มบทนิยามของคำว่า "เกษตรกรรม การชะล้างพังทลายของดิน การอนุรักษ์ดินและน้ำ มาตราการวิธีกล มาตราการวิธีพืช" (มาตรา 4)
3. เพิ่มองค์ประกอบของคณะกรรมการพัฒนาที่ดิน มีดังนี้ อธิบดีกรมการปกครอง อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ อธิบดีกรมทรัพยากรธรณี อธิบดีกรมธนารักษ์ อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เลขาธิการสำนักนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (มาตรา 5)
4. เพิ่มอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการพัฒนาที่ดิน ดังนี้
(1) ประกาศกำหนดเขตสำรวจการอนุรักษ์ดินและน้ำ (มาตรา 9 (3) มาตรา 17)
(2) ให้คำแนะนำรัฐมนตรีในการออกประกาศกำหนดบริเวณการใช้ที่ดิน (มาตรา 9 (2) มาตรา 12)
(3) ให้คำแนะนำรัฐมนตรีในการออกประกาศเขตอนุรักษ์ดินและน้ำ (มาตรา 13)
(4) ให้คำแนะนำรัฐมนตรีในการออกประกาศควบคุมการใช้ที่ดินที่มีการใช้หรือทำให้เกิดการปนเปื้อนของสารเคมี หรือวัตถุอื่นใดที่จะทำให้ที่ดินเกิดความเสื่อมโทรมต่อการใช้ประโยชน์ทางการเกษตร รวมทั้งกรณีมีการปนเปื้อนเกิดขึ้นให้ผู้กระทำการปนเปื้อนดำเนินการปรับปรุงที่ดินให้คืนสุ่สภาพเดิม หรือชดใช้ค่าเสียหายให้แก่รัฐหรือผุ้ได้รับความเสียหาย (มาตรา 14)
(5) ในการประกาศตามมาตรา 12 มาตรา 13 และมาตรา 14 จะมีการกำหนดมาตราการอย่างใดอย่างหนึ่ง (มาตรา 15) เพื่อให้ประกาศดังกล่าวมีสภาพบังคับ เช่น
• การกำหนดมาตราการอนุรักษ์ดินและน้ำ เพื่อลดการชะล้างพังทลายของดินและป้องกันการเกิดดินถล่ม โดยใช้มาตราการวิธีกล มาตราการวิธีพืช
• การห้ามกระทำการใดๆ รวมถึงการทำให้เกิดการปนเปื้อนของสารพิษที่เป็นอันตรายต่อดิน หรือทำให้สภาพดินเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง
• กำหนดมาตราการอื่น ๆ ตามที่เห็นสมควรและเหมาะสมแก่สภาพพื้นที่นั้น
(6) การรับฟังความคิดเห็นของประชาชนที่อาจได้รับผลกระทบจากการกำหนดมาตราการดังกล่าวตามข้อ 4 (5) (มาตรา 15 วรรคท้าย)
(7) เสนอคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบในการให้ความช่วยเหลือและเยียวยาความเดือดร้อน หรือความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นแก่ผู้ครอบครองที่ดินจากการกำหนดบริเวณการใช้ที่ดิน หรือกำหนดเขตอนุรักษ์ดินและน้ำ (มาตรา 9 (4))

3. บทกำหนดโทษ
ผู้ใดฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามมาตรา 15 หรือขัดขวางพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติการตามมาตรา 18 ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 5,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ