หนังสือพงษาวดารเหนือ

พระราชพงษาวดารเหนือ ตีพิมพ์ครั้งแรกในประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 1 เมื่อปี พ.ศ. 2457 มีรายละเอียดปรากฏในคำนำของหนังสือดังดังกล่าว ซึ่งเป็นพระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ดังนี้

หนังสือพงษาวดารเหนือพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลย แต่ยังดำรงพระเกียรติยศเปนกรมพระราชวังบวรสถานมงคล มีรับสั่งให้พระวิเชียรปรีชา (น้อย) เปนผู้รวบรวมเรื่องมาเรียบเรียง เมื่อปีเถาะนพศก จุลศักราช ๑๑๖๙ พ.ศ. ๒๓๕๐ ต้นฉบับที่มีในหอพระสมุดมีบานแพนกดังนี้

"ข้าพระพุทธเจ้า พระวิเชียรปรีชาน้อยเจ้ากรมราชบัณฑิตย์ขวาได้รับพระราชทานเรียงเรื่องสยามราชพงษาวดารเมืองเหนือ ตั้งแต่บาธรรมราช สร้างเมืองสัชชนาไลยเมืองสวรรคโลก ได้เสวยราชสมบัติ ทรงพระนามพระเจ้าธรรมราชาธิราช เปนลำดับลงมาจนถึงพระเจ้าอู่ทอง สร้างกรุงศรีอยุทธยาโบราณราชธานี โดยกำลังสติปัญญาสักกานุรูปอันน้อย ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย ขอเดชะ"

หนังสือที่รวมเรียกว่าพงษาวดารเหนือนี้ที่จริงเปนหนังสือหลายเรื่องมีมาแต่ครั้งกรุงเก่า แต่เดิมดูเหมือนจะจดจำไว้เปนเรื่องต่าง ๆ กัน ได้เคยเห็นบางเรื่องมีอยู่ในที่อื่น จะพึ่งเอามารวบรวมแลแต่งหัวต่อเชื่อมให้เปนเรื่องเดียวกัน เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลยรับสั่งให้พระวิเชียรปรีชาเรียบเรียง วิธีเรียบเรียงอยู่ข้างจะไขว้เขวสับสน บางทีเรื่องเดียวกันเล่าซ้ำเปนสองหนก็มี หนังสือพงษาวดารเหนือนี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีรับสั่งให้พิมพ์เปนครั้งแรก เมื่อปีมเสงเอกศก จุลศักราช ๑๒๓๑ พ.ศ.๒๔๑๒ มีเรื่องตำนานพระแก้วมรกฎติดอยู่ข้างท้ายด้วย ในการพิมพ์ใหม่ครั้งนี้เพื่อจะให้สดวกแก่ผู้อ่าน ข้าพเจ้าได้ลงชื่อเรื่องไว้ทุก ๆ เรื่องในพงษาวดารเหนือ แลเรื่องที่เล่าซ้ำกันได้ตัดออกเสีย แต่ขอให้ผู้อ่านเข้าใจว่า หนังสือพงษาวดารเหนือนี้พิมพ์ตามฉบับเดิม ข้าพเจ้าไม่ได้สอบสวนลงเนื้อเห็นความจริงเท็จของเรื่องราวไว้ในที่นี้

เนื้อหา

๑ บานแพนกเดิม

๒ พระราชพงษาวดารเหนือ

๓ เรื่องพระยาสักรดำตั้งจุลศักราช

๔ สร้างเมืองสวรรคโลก ยกบาธรรมราชขึ้นเปนพระยาธรรมราชาครองเมืองสวรรคโลก

๕ เรื่องพระร่วงอรุณกุมารเมืองสวรรคโลก

๖ เรื่องสร้างเมืองพิศณุโลก

๗ สร้างเมืองเสนาราชนคร

๘ เรื่องพระยากาฬวรรณดิศตั้งเมืองต่าง ๆ

๙ เรื่องที่กัลปนา

๑๐ ทำเนียบคณะสงฆ์

๑๑ เรื่องพระร่วงเมืองศุโขไทย

๑๒ เรื่องพระยาแกรก

๑๓ เรื่องพระนเรศวรหงษา

๑๔ เรื่องพระเจ้าสายน้ำผึ้ง

๑๕ เรื่องผีลอยน้ำ

๑๖ เรื่องพระมาลีเจดีย์

๑๗ เรื่องพระยากง

๑๘ เรื่องพระเจ้าอู่ทอง

๑๙ เรื่องพระบรมราชา

๒๐ เรื่องขุนสิงหฬสาคร

๒๑ ตำนานพระแก้วมรกฎ

อ่านต่อ....

*ยังไม่ได้เพิ่มเสียงประกอบ